Tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerde de ilerleyen yaşla birlikte birtakım sağlık sorunları ortaya çıkar, fiziksel ve zihinsel değişiklikler gözlemlenir. Örneğin, yaşlı kedilerin çoğu, genç kedilerden daha fazla ve daha derin uyurlar, çok yükseğe atlamak istemezler veya metabolizma hızındaki değişimlerle bağlantılı olarak kilo alabilir veya verebilirler. Ancak yaşlanma, kedilerin hareketlerindeki yavaşlamanın her zaman tek sorumlusu değildir. Oyun veya sevgi talebindeki azalmanın ardında tedavi edilmesi gereken bir hastalık var olabilir. Kedilerdeki ani veya kademeli gelişen bir yavaşlamanın anlamlı olup olmadığı mutlaka veteriner hekim tarafından değerlendirilmelidir. Yaşlı kedilerin daha yakından takip edilmesi ve sağlık kontrollerinin sık yapılması, hastalıkların erken safhada teşhisini ve ciddileşmeden tedavisini mümkün kılar.
Eğer bir kedi kendini temizlemiyorsa, tüylerinde yağlanma varsa, vücudunda bölgesel tüy dökülmeleri görülüyorsa, normalden az veya fazla iştahlı ise, su içme isteği fazlalaştıysa, daha fazla yemek yemesine rağmen kilo kaybediyorsa, idrarında kan varsa, idrara çıkmakta zorlanıyor ya da hiç çıkamıyorsa, dışkılayamıyorsa, kum kabı kullanma alışkanlıklarında değişiklik varsa, öksürüyor ve/veya nefes almakta zorlanıyorsa veya herhangi bir yerinde tümör benzeri şişkinlikler varsa vakit geçirilmeden muayeneye götürülmelidir.
Duyulardaki Değişiklikler
Kedilerde yaşlanma ile beraber görme, duyma ve tat alma duyularında azalma olur. Bu değişiklikler kedi tarafından kolayca telafi edilebildiği için, hasta sahibi tarafından fark edilmesi güçtür.
Yaşlı bir kedinin zamanla kaybolan net görme yeteneği, duyma yetisini kaybetmediği sürece günlük aktivitesini olumsuz etkilemez. (Duyma kaybının olup olmadığını anlayabilmek için basit bir test yapılabilir. Kedinin başının üstünde eller birbirine vurularak ses çıkarılır ve kedinin tepkisi gözlenir.) Kulağın içinde kir birikmesi veya kulak enfeksiyonu varlığı da işitmeyi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle işitme yetisi hakkında kesin bir karar vermeden önce detaylı bir kulak muayenesi yapılmalı, kulak kanalındaki kirler uzaklaştırılmalı ve gerekli durumlarda uygun tedavi yapılmalıdır.
Koku ve tat alma duyularındaki azalmalar, yiyeceklerin eskisi kadar iştah açıcı gelmemesine neden olur. Böyle durumlarda bir konserve mama biraz ısıtılarak kedi için daha cazip hale getirilebilir.
Davranış Değişiklikleri
Kediler yaşları ilerledikçe enerji gerektiren aktivitelerden çok evin güneş alan bölümlerinde uzanmayı veya rahat bir kucakta yatmayı tercih ederler. Artık daha az meraklıdırlar ve daha hareketsizlerdir. İlerleyen yaşlarda görülen davranış değişikliklerinin çoğu sağlık sorunları ile ilgilidir. Normalde iyi huylu bir kedi birdenbire agresif davranışlar sergiliyorsa veya tam tersi huysuz bir kedinin artık daha tepkisiz olduğu fark ediliyorsa bu bir şeylerin yolunda gitmediğinin göstergesi olabilir. Genç, enerjik ve oyuncu bir kedinin de aileye katılması, evdeki yaşlı kedi için stres kaynağı olabilir. Stres özellikle yaşlı kedilerde istenmeyen davranışların başlıca nedenidir.
Yaşlanma ile beraber gelen sorunların en önemlilerinden biri de bilişsel işlev bozukluğudur. Yaşlı ve bilişsel işlev bozukluğu olan bir kedide oryantasyon bozukluğu görülebilir. Kedi kum kabını bulamayabilir veya kullanmayı unutabilir. Köpekler için ruhsatlandırılmış L-Deprenil , kedilerde de bilişsel yeteneklerin geliştirilmesi amacıyla kullanılmaktadır.
Sağlık Sorunları
Genel olarak, yaşlı kedilerde en sık görülen sağlık sorunları troid bezi ve böbreklerden köken alan hastalıklardır.
Yaşlı kedilerde en sık görülen hastalıklardan biri olan hipertroidizm, troid hormonun aşırı üretimi sonucu gelişir. Hastalığa yakalanan kedilerin metabolizma hızının normalin çok üstüne çıkması, ileri derecede kilo kaybına neden olur. Tedavi edilmezse hastalığın ilerleyen dönemlerinde kalp ve karaciğer problemleri de ortaya çıkar. Hipertiroidizmin geleneksel tedavisi; radyoterapi, cerrahi ve ilaç tedavisini kapsar. Daha yeni bir tedavi seçeneği ise hasta kedilere iyot bakımından kısıtlanmış diyet uygulanmasıdır. Bu yöntem diyete alınan kedilerde sonuç vermiştir ancak geleneksel tedavi seçenekleri arasında sayılıp sayılamayacağı uzun süren çalışmalardan alınacak sonuçlara bağlıdır. Hipertroidli kediye uygulanacak tedavi yönteminin seçimi hastanın genel durumunun veteriner hekim tarafından değerlendirilmesinden sonra yapılır.
Yaşlı kediler, kronik (yavaş gelişen ve uzun süreli) veya akut (hızlı başlangıçlı ve acil) üriner sistem hastalıkları geliştirmeye yatkındırlar. Tedaviler; söz konusu üriner sistem hastalığına bağlı olarak değişebilir, kombine ilaç tedavilerini, reçeteli diyetleri ve operatif müdaheleleri içerebilir.
Karaciğer hastalıkları da oldukça sık görülür. Yaşlı kedilerde görülen en önemli dört karaciğer problemi, hepatik lipidoz (ağlı karaciğer); lenfoma (bir kanser türü); enfeksiyöz peritonit; ve kolanjiyohepatit (karaciğer ve safra kanallarının enflamasyonu ve / veya enfeksiyonu) olarak sayılabilir.
Yaşlı kedilerde diş sağlığı sorunları da yaygındır. Ağız kokusu, tartar ve diş eti iltihabı; kedide gelişen bir diş hasarının, periyodontal hastalıkların, oral neoplazmaların, oral ülserlerin veya sistemik sağlık sorunlarının belirtileri olabilir.
Yüksek kan basıncı değerleri ileri yaşlı kedilerde sıklıkla ölçülebilmektedir . Aralarında kronik böbrek yetmezliği, hipertiroidizm, glomerüler hastalık, Cushing sendromu ve diyabet gibi çok önemli hastalıkların bulunduğu yaşla beraber gelişme olasılığı artan birçok hastalık hipertansiyon ile ilişkilendirilebilir.
Yaşlı bir kedinin cildi genç bir kedininkinden daha incedir, bu nedenle yaşlı kediler deri yaralanmalarına ve hastalıklarına daha yatkındır.
Artritlerin de yaşlı kedilerde görülmesi yaygındır. Artritli kedilerin kum kabına ya da yattıkları yere ulaşabilmeleri için yardıma ihtiyacı olabilir. Bu iş için onların kullanımlarına uygun rampalar veya tabure, yastık gibi yükseltiler günlük hayatta yaşlı artritli bir kediye pek çok avantaj sağlayabilir. Kum kutuları evde kedinin kolaylıkla ulaşabileceği, kullanışlı bir yere taşınabilir. Özellikle de merdiven çıkmaktan veya bir küvetin içine atlamaktan kaçınan bir kedi için evin içinde yeni düzenlemeler yapılmalıdır.
Her kedinin yaşlanma süreci farklılıklar gösterse de düzenli sağlık kontrolleri çok önemlidir. Genellikle kedilerin yedi yaşına gelene kadar yılda bir kontrole gitmesi uygun görülürken, yedi yaşından sonra yılda iki kontrolün, birçok hastalığın erken farkedilmesi ve daha kolay tedavi edilmesi için gerekli olduğu düşünülmektedir. Bu kontrollerde veteriner hekim kedinin genel muayenesini yapar ve gerekli gördüğü zamanlarda kan biokimyasal testleri, idrar tahlili, dışkı muayenesi vs. yaparak hastasının sağlığını değerlendirmek ister.
Diyet
Bir kedi için koruyucu sağlık hizmetinin en kritik parçası kediyi normal kiloda tutabilmektir. Ortalama olarak, şişman bir kedi normal kilolu olan bir kediden daha kısa bir ömre sahiptir. Geriatrik bir kedi için, genç yetişkin bir kedinin ihtiyacı olan günlük kalorinin üçte ikisi yeterlidir. Bu nedenle, eğer yaşlı bir kedinin günlük kalori alımı uygun bir miktarda azaltılmazsa, kilo alabilir.
Yaşlı kedi zaten kilolu ise, diyet yaptırmak zordur ayrıca hızlı kilo kaybının kediler için olumsuz sonuçları olabilir. Bu yüzden ileri yaşlarda kedinin normal ağırlığının korunabilmesi için hasta sahipleri veteriner hekimlerle işbirliği içinde olmalıdır. Bazen günlük kalori alımının sadece az bir bölümünün azaltılıp, biraz daha fazla oyun oynanmasını teşvik etmek makul bir sürede istenilen ağırlığa ulaşmayı kolaylıkla sağlayacaktır.
Konfor
Kas tonusu kaybı ve artrit nedeniyle, yaşlı bir kedi yatmak ve uyumak için yumuşak yerleri tercih eder. Ona evde rahat edebileceği yeni dinlenme köşeleri hazırlanmalıdır.
İyileştirilmiş kas tonusu uykuyu daha konforlu hale getirir, bu nedenle günlük egzersizlerin yapılması teşvik edilmelidir.
Mutlu ve sağlıklı yaşlılık yılları için;
Günümüzde kedilerin yaklaşık yaşam süreleri 20 yıldır. Geriatrik yıllar, kedininin daha fazla ilgiye ihtiyacı olduğu ve sağlığına daha çok dikkat edilmesi gereken zamanlardır. Bu zamanlar veteriner hekimin de desteği ve doğru yönlendirmeleri ile olabildiğince iyi geçirilmelidir.