Kaşıntı; ciltte kaşınma arzusunu tetikleyen rahatsız edici bir his olarak tanımlanır.
Etiyoloji:
Kaşıntı bir tanı veya spesifik hastalık değil, klinik bir işarettir. Genel olarak pruritusun en yaygın nedenleri parazitler, enfeksiyonlar, alerjik cilt hastalıkları ve çeşitli sebeplerdir (örneğin kutanöz neoplazi). Pruritik olmayan birçok hastalık (örneğin endokrinopatiler); hayvan sekonder bakteri veya maya enfeksiyonları geliştirdiğinde kaşıntılı hale gelir.
Teşhis:
Ayrıntılı bir dermatolojik anamnez ve fiziki muayene yapılmalıdır. Demodex, pire ve keneler, bulaşıcı akarlar ve bitler de dahil olmak üzere parazitler en sık görülen kaşıntı nedenlerinden olduğu için ayrı değerlendirilmelidir.
Deri kazıntıları; Demodex dahil olmak üzere çeşitli akar enfestasyonlarını ayırt edebilir. Bununla birlikte bazı akar enfestasyonları (örneğin Sarcoptes, Cheyletiella, Psoroptes, Chorioptes) deri kazıntılarında gözden kaçırılabilir. Akar enfestasyonundan şüpheleniliyorsa tedavi denenmeli ve cevap verme durumuna bakılmalıdır. Bu durumda en sık kullanılan ilaç İvermektin’dir. Ayırt edilmesi gereken bir sonraki en önemli pruritik hastalık grubu cilt hastalığının bulaşıcı nedenleridir. Bunlar arasında bakteriyel enfeksiyonlar (öncelikle Stafilokok enfeksiyonları) bulunur. Kaşıntı sorunuyla gelen herhangi bir kedide mantar kültürü yapılması da çözüme yönelik önemli bir yaklaşımdır. Eş zamanlı bakteriyel ve maya enfeksiyonları oldukça sık görülmektedir.
Kaşıntının enfeksiyöz nedenleri; yaygın olarak kıl dökülmesi, deride pullanma, koku ve/veya yağlı sebore gibi klinik belirtileri indükler. Eş zamanlı maya ve bakteri enfeksiyonu olan hayvanlarda belirgin kaşıntı veya yüz ovma sık görülür.
Kaşıntıyı tetikleyen etkenin önceden edinilmiş veya mevsimsel olması mümkündür. Bununla birlikte eğer hayvanın kaşıntısı değişmemişse veya sadece biraz daha iyiyse en olası neden alerjidir (paraziter nedenlerin hariç tutulduğu varsayılır). Alerjik pruritin en yaygın nedenleri böcek ısırığına karşı aşırı duyarlılık (örneğin pire alerjisi, sivrisinek ısırığı alerjisi, sinek ısırığı), gıda alerjisi ve atopik dermatittir. Pire alerjisi dermatiti ve böcek ısırığına aşırı duyarlılık; böcek kontrolüne verilen cevaplara dayanarak ayırt edililir. Böcek ısırığına aşırı duyarlılığı olmayan ancak mevsimsel olarak kaşıntılı olan hayvanların büyük olasılıkla atopik dermatiti vardır. Yıl boyunca alerjik pruritli hayvanlarda atopik dermatit ve/veya besin alerjisi vardır. Besin alerjisi; diyet denemesine karşı oluşan yanıtlara dayanarak ayırt edilebilir.
Tedavi:
Başarılı tedavi altta yatan nedenin tanımlanmasına bağlıdır. Çözüm ise nedeni ortadan kaldırmak ile mümkündür. İdiopatik pruriti olan veya altta yatan hastalığın tedavisinin kaşıntıyı ortadan kaldırmadığı hayvanlar (örneğin atopik hayvanlar) pruritin tıbbi tedavisini gerektirmektedir.
Esansiyel yağ asitleri: Tek başlarına antipruritik ajanlar olarak nadiren etkilidir ve pruritin akut hali için uygun değildir. Uzun süreli bir tedavide daha yararlıdır.
Glukokortikoidler: Prurit tedavisinde en etkili ilaçlardır. Bununla birlikte yan etkileri nedeniyle uzun süreli tedavi için güvenle kullanılamazlar.