Bartonelloz olarak da bilinen bu hastalık; insanlarda ve çok sayıda hayvan türünde bulunan, tüm dünyada görülen zoonoz bir hastalıktır. Kedi Tırmığı Hastalığı’nın etkeni Bartonella henselae’dir. Etken dünyanın her yerinde, özellikle ılıman bölgelerde, kediler arasında oldukça yaygın olarak saptanan, gram (-), intraeritrositik, zor üreyen bir bakteridir.
Klinik olarak sağlıklı ancak taşıyıcı durumunda olan kedilerin B. henselae’yi en az 2 yıl süreyle kanlarında taşıyabildikleri ve insan sağlığı için bir risk oluşturdukları belirlenmiştir. Hastalığın epizootolojisinde pirelerin (Ctenocephalides felis) rolü çok önemlidir. Enfekte kediyi emen pirelerin dışkısında etken bol miktarda bulunmaktadır. Özellikle kurumuş pire dışkısında bakteri 9 gün süreyle canlı kalabilmektedir. Pireyle enfeste olmuş kedilerin tırnakları ve dişleri kaşınma ve yalanma sırasında dışkıyla kontamine olmakta ve böylece etkeni taşımaktadırlar. Bulaşma direkt olarak pirenin ısırmasıyla ya da indirekt olarak tırnakları pire dışkısıyla kontamine kedilerin tırmalamaları, diş etleri ve salyaları pire dışkısıyla kontamine kedilerin ısırmaları, yalamaları ya da kedi kanının veya pire dışkısının önceden oluşmuş yarayı kontamine etmesiyle meydana gelir. Halk arasında oldukça sık gözlenen Kedi Tırmığı Hastalığı çoğunlukla çocuklar ve genç yaştaki erişkinlerde görülür. Hastalığın bulaşmasında özellikle yavru kedilerin önemli rol oynadığı bildirilmiştir.
Kedilerde herhangi bir belirti oluşturmayan hastalık; insanlarda değişik belirtilerle kendini göstermektedir. Genellikle el veya ön kol üzerindeki etkenin giriş yerinde küçük bir deri lezyonu ortaya çıkar ve papülden vezikül şekline ve iyileşmiş ülserlere dönüşür. Birkaç gün veya hafta içerisinde iyileşirler. İlerleyen olgularda tek taraflı lenfadenit gelişir. Hastaların büyük bir kısmında sistemik enfeksiyon belirtileri; ateş, titreme, iştahsızlık ve baş ağrısı görülür. Kedi tırmığı hastalığına neden olan etken; immun sistemi baskılanmış hastalarda basiller anjiomatozis ve peliozis, endokardit, tekrarlayan ateş, bakteriyemi ile oküler, hepatosplenik, iskelatal, kutanöz ve pulmoner semptomlara neden olmaktadır.
Kedilerde bartonellozun laboratuvar tanısı kandan bakteri kültürü, seroloji veya kan ve doku örneklerinden PCR ile yapılmaktadır. Kültür ile izolasyon; enfeksiyonu kanıtlamak için altın standarttır ancak özel besiyeri gereksinimi, uzun ve zor üreme koşulları; bilimsel araştırmaları sınırlandırmaktadır. B. henselae enfeksiyonunun tanısı için kandan bakteri DNA’sının nested PCR ile tespit edilmesi hassas bir metod olarak kabul edilmiştir. Seropozitif hayvanların saptanmasında IFA kullanılmaktadır. İnsanlarda tedavi çoğunlukla uygulanmaz. Bununla birlikte hekimler tarafından antibiyotik kullanımı önerilebilir.
Hastalığın aşısı bulunmamaktadır. Korunma amacıyla özellikle pireli kedilerle temastan sonra eller yıkanmalıdır. Kedilerde pire mücadelesine önem vermek gerekebilir.